آینده روابط ایران و عربستان بستگی به رفتار عربستان سعودی دارد، چرا که عربستان سعودی باید حد خودش را بداند. در طی این سال‌ها از همه امکاناتش برای پیشبرد اهداف نامشروع‌اش در منطقه استفاده کرده اما موفق نبوده است.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، علی اکبر ولایت پس از بازدید از این مجموعه پیرامون مسائل بین‌المللی و داخلی به گفت وگو پرداخت.

*روند نظارت بر اجرای برجام چگونه است؟

مقام معظم رهبری هیئتی را برای نظارت بر اجرای برجام مامور کرد‌ه‌اند، برجام کار مهمی بود که حاصل بیش از ۱۲ سال تلاش جمهوری اسلامی ایران در دولت ها و تلاش تیم های مختلف بود که با هدایت قاطع،‌ هوشمندانه رهبر معظم انقلاب پیگیری و به نتیجه رسید.

مقام معظم رهبری بارها دیدگاهشان را نسبت به این موضوع بیان کردند البته نتیجه‌ای که بدست آمده شاید از حد ایده‌آل مورد نظر کمتر باشد اما نتیجه‌ای است که بعد از جمع‌بندی تمام تلاش‌ها به این مرحله رسیده‌ است.

برجام دستاورد جمهوری اسلامی ایران است که در دولت‌های مختلف پیگیری شده و در دولت روحانی نهایی شده است. در این میان تلاش محمد جواد ظریف و همکارانشان مجدانه بوده است.

طی مدتی که از اجرای برجام گذشته آمریکایی‌ها هر روز یک بازی درآوردند و مسائلی را تحت عنوان حضور اوباما در قوه مجریه و مستقل بودن قوه مقننه مطرح کرده‌اند. این موضوعات در کشوری مانند آمریکا به این صورت نیست که قوه مجریه تصمیم بگیرد و قوه مقننه مانع باشد چرا که اختیارات رئیس جمهور آمریکا در رابطه با پیشبرد اهداف آمریکا تقریبا در دنیا بی‌نظیر و کم‌نظیر است و اختیارات وسیعی دارد.

انجام کارهایی خارج از مسئولیتشان نوعی اهرم‌سازی از سوی دولت آمریکا است که نشان دهد، تحت فشار قرار دارد اما ما در این رابطه با حکومت‌های کشوهای ۱+۵ همکاری داشته‌ایم و نه با قوه مجریه آنها. آمریکا بعنوان کل تفکیک‌ناپذیر طرف مقابل ما قرار داشت و همینطور کشورهای گروه ۱+۵ از این قاعده مستثنی نیستند. در این جریان باید فردی از طرف روسیه، انگلیس و ... صحبت کند که اختیارات کاملی داشته باشد. نظارت بر برجام برای این است که نقطه به نقطه اجرای آن انجام شود.

*آیا در سفر اخیرتان پیرامون مسئله داعش،‌حل بحران سوریه و نتیجه کنفرانس‌هایی که برگزار شده است، مباحثی مطرح شد و تصمیم روسیه در مورد سوریه چیست؟

روسیه و ایران در بسیاری از موارد در رابطه با سوریه نظرات مشترکی دارند، دولت بشار اسد، ارتش سوریه،‌نیروهای مردمی تحت فرماندهی سردار قاسم سلیمانی و نیروی هوایی روسیه هماهنگی کامل دارند چرا که در غیر اینصورت این پیروزی‌ها بدست نمی‌آمد. البته مردم و کسانی که کمک کننده دولت سوریه هستند در این امر مهم نقش بسیار مهمی داشته‌ و دارند.

در این زمینه باید توجه داشت که طرف مقابل مجموعه قدرتمندی از جهان و کشورهای منطقه هستند. آمریکا،‌غربی‌ها ،حضورغیر مستقیم ناتو ، صهیونیست‌ها ، کشورهای دنباله رو آمریکا در منطقه و دست‌آموزهای آنها مانند داعش و جبهة النصره مجموعه عظیمی را در کشور کوچکی با امکانات محدود ۵ سال است که می خواهند دولت این کشور را سرنگون کنند اما به دلیل شجاعت و تدبیر بشار اسد و همراهی مردم و کمک‌های جمهوری اسلامی ایران این کشور مقاومت کند.

نیروهای مردمی از افغانستان، پاکستان و کشورهای دیگر در مقابل این تهاجم ایستادند و بالاخره روسیه به این مجموعه پیوست. در حوزه دفاعی ، سیاسی و بین‌المللی نیز هماهنگی های زیادی وجود دارد.

در دیداری که با رئیس جمهور روسیه پوتین داشتم،‌وی نظر خود را نسبت به حل بحران سوریه اینگونه مطرح کرد " ما عهدی که در حمایت از دولت مردم سوریه با هماهنگی ایران بسته‌ایم پایدار و پابرجا هستیم."

تحولی بی‌سابقه در منطقه ایجاد شده است، به اینصورت که یک ابرقدرت نظامی مانند روسیه و صاحب حق وتو در شورای امنیت با قدرت اول منطقه‌ای (ایران) در مورد موضوعات منطقه‌ای هماهنگ می‌شوند که فقط موضوع سوریه ملاک نیست.

دامنه همکاری ایران و روسیه،‌عراق، لبنان و در آینده حدس من این است که یمن را هم شامل خواهد شد. در دفاع از استقلال از آسیای مرکزی و قفقاز که چشم طمع به آن دوخته شده است، هماهنگی ‌وجود دارد و این در تاریخ منطقه چنین همکاری بی‌سابقه است.

*به نظر شما محصول همکاری ایران و روسیه منتج به از بین بردن داعش در سوریه خواهد شد؟

قطعا هدف نهایی همین است. در مسائل سیاسی و استراتژیک پیش‌بینی قاطع امکان‌پذیر نیست اما می‌توان با احتمال سخن گفت،‌امروزه احتمال پیروزی خط مقاومت در مقابل توسعه‌طلبی صهیونیست‌ها و اشغال طلبی آنها در فلسطین زیاد است. امروز از هر زمانی احتمال پیروزی خط مقاومت بیشتر از گذشته است.

آنها به دنبال این هستند که سنگرها را یکی پس از دیگری تصرف کنند. اگر ما سنگر دفاع از خودمان را در بیرون از مرزها قرار نمی‌دادیم همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند باید در همدان و کرمانشاه سنگر مقاومت در مقابل گروه‌های تروریستی تشکیل می‌دادیم.

بارها سیستم اطلاعاتی و امنیتی ما اعلام کرده‌اند که بعضی از گرو‌ه‌ها به دنبال انفجار در بعضی از مناطق بودند، به خصوص در مراسم مذهبی مانند محرم آنها را دستگیر کردند و قبل از عملیاتی شدن طرح و توطئه‌شان خنثی شده است.

توان جمهوری اسلامی در دفاع از تمامیت ارضی کشور و پیشبرد اهداف سیاسی و منطقه‌ای به گونه‌ای است که آنها نمی توانند خدشه‌ای به توانمندی کشورمان ایجاد کنند.

*بعضی از خبرگزاری‌های خارجی مانند آسوشیتد پرس خبرهایی مبنی بر ورود آمریکا برای گفتگوی نظامی با ایران نسبت به حل بحران سوریه اعلام کرده‌اند، به نظر شما صحت دارد؟ و چنین موضوعی در کنفرانس های مونیخ مطرح شده است؟

آنها هم بخواهند وارد گفتگو با جمهوری اسلامی ایران شوند، جمهوری اسلامی ایران وارد نخواهد شد. تا آنجایی که بنده اطلاع دارم، خیر. این گفتگوها به گونه‌ای نیست که در خارج از اینجا مطرح شود. چرا که یک تصمیم مهم و راهبردی در حوزه سیاست خارجی است. ایران زیر بار همکاری نظامی با آمریکا نخواهد رفت.

*آینده روابط ایران و عربستان را چطور می‌بینید، از آنجایی که سوئیس حافظ منافع ما در ریاض انتخاب شده ، به نظر شما این روند در بازه زمانی طولانی ادامه پیدا می‌کند؟

بستگی به رفتار عربستان سعودی دارد، چرا که عربستان سعودی باید حد خودش را بداند. در طی این سال‌ها از همه امکاناتش برای پیشبرد اهداف نامشروع‌اش در منطقه استفاده کرده اما موفق نبوده است.

اگر عربستان حد خودش را دانست ،‌جمهوری اسلامی ایران بصورت اولیه مشکلی با عربستان ندارد چرا که آنها در داخل کشورهای دوست و برادر ما مانند عراق و سوریه دخالت می‌کنند و پاسخشان را هم می‌گیرند.

*پیش‌بینی تان از ورود زمینی عربستان سعودی در تحولات سوریه چیست؟

بیش از کاری که در یمن انجام داده‌اند،‌ نمی توانند انجام دهند. یمن حدود ۸۰۰ کیلومتر با عربستان مرز مشترک دارد که باعث شد آنها از تمامی امکانات مشروع و غیرمشروع استفاده کنند اما موفق نشدند.

۵ سال است داعش که از طرف برخی کشورهای منطقه حمایت می‌شوند در سوریه حضور دارند و تمامی امکانات و لوازم مورد نیاز را این کشورها تامین می کند و همچنین از حمایت سیاسی و بین المللی برخوردار هستند اما هنوز به اهدافشان نرسیده‌اند.

چه کاری می تواند عربستان سعودی با بعد مسافتی که با سوریه دارد،‌ انجام دهد؟ اگرعربستان امکانات خاصی داشت در یمن به کار می گرفت و هیچگاه از مزدوران سودانی و سومالیایی استفاده نمی کرد. در سوریه از حدود ۸۰ کشور نیرو وارد شده است و علیه دولت قانونی سوریه جنگی به راه انداخته‌اند. کدام نیرو را عربستان سعودی دارد که در پشت صحنه نگه‌داشته تا از آنها استفاده کند؟

اگر هر کشوری بخواهد در سوریه دخالت کند باید رضایت و دعوت دولت مشروع و قانونی سوریه را داشته باشد. دولت سوریه از روسیه و ایران دعوت کرده تا کمکشان کنند، همچنین برای دخالت باید مصوبه شورای امنیت را داشته باشد به فرض آمریکایی‌ها با حضور عربستان در سوریه موافق باشند،‌روسیه و چین در مقابل آن وتو می‌کنند در این صورت اجازه شورای امنیت راندارند و نمی‌توانند دخالتی در سوریه داشته باشند.

*اخیرا فرافکنی‌هایی از سوی رسانه‌های رژیم صهیونیستی نسبت به سلامتی دبیر کل حزب‌الله صورت گرفته است، به نظر شما آنها با مطرح کردن چنین موضوعاتی چه اهدافی را دنبال می کنند؟

سید حسن‌نصراله را در هفته‌های اخیر ملاقات کرده‌ام و به کوری چشم صهیونیست‌ها در سلامتی کامل بودند. حضور ایشان در ایران برای درمان کذب محض است، در زمانی که عبد الحلیم خدام معاون رئیس جمهور سوریه بود البته الان به علت خیانت به فرانسه رفته‌ است، در گفت‌وگویی که با بنده داشت مطرح کرد در جلسه‌ای که با سیاست‌مداران کشورهای خلیج فارس داشته‌ام آنها معتقد بودند که آیت‌الله خمینی بیمار است و حال خوبی ندارد. پس از مطرح کردن بیماری امام خمینی از سوی آنها ایشان ۱۱ سال زندگی کرد. این آسان‌ترین دروغی است که آنها می‌توانند در مورد سلامتی یک فرد موثر ابراز تردید کنند تا کسانی که تحت مدیریت آنها هستند سست شوند اما این موضوعات کذب محض است .

*در سفر اخیرتان به روسیه پیرامون مسئله اس ۳۰۰ صحبتی را داشته‌اید و نتیجه نهایی این موضوع چیست؟

در مورد همکاری‌های دفاعی و تسلیحاتی میان ایران و روسیه صحبت‌های خوبی صورت گرفت و ملاقاتی با وزیر دفاع این کشور داشتم. همچنین همکاری‌های تسلیحاتی و دفاعی از سوی روسیه تایید شد و سردار دهقان وزیر دفاع کشورمان به روسیه سفر کردند و منجر به نتایج خوبی شد چرا که همکاری‌های دفاعی میان ایران و روسیه امر پنهانی نیست و حق مشروع جمهوری اسلامی ایران است تا از امکانات پیشرفته‌ای که وجود دارد برای دفاع از تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی و مردم ایران استفاده کنند. لذا هیچ مشکلی در رابطه با همکاری‌های دفاعی و تسلیحاتی با روسیه نداریم و آینده همکاری ایران و روسیه روشن و نویدبخش است.

*شما از لیست ائتلاف اصولگرایان حمایت می کنید؟

از ابتدای دعوتم این ائتلاف را پذیرفتم و نماینده بنده علاءالدین بروجردی در جلسات شرکت داشته است، طبیعی است مجلس با این ائتلافات شکل بگیرد زیرا طبیعت انتخابات در دنیا به این صورت است تا با ائتلاف و هم‌افزایی‌ها امکان فرستادن نیروهایی که از محبوبیت‌ بیشتری در میان مردم برخوردار هستند، سابقه اجرایی و سیاسی طولانی‌تری دارند، محقق شود.

*پیش‌بینی شما از ترکیب مجلس آینده چیست؟

آسان نیست، اما به نظر می‌رسد مجلسی بین مجلس چهارم و پنجم داشته باشیم و مهم تر آن است که مجلس کارآمد، شجاع و در مسیر اهداف بلند نظام در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی تشکیل شود.

*در ساختار و معادلات مجلس به اکثریت فردی و یا به اکثریت تاثیرگذار معتقد، هستید؟

معمولا هر نماینده‌ای که به تایید شورای نگهبان وارد جریان انتخابات می‌شود به نظام معتقد است اما هر چه هماهنگی میان نمایندگان نسبت به دلسوزی به نظام بیشتر باشد موجب می‌شود تصمیمات جدی‌تری گرفته شود.

* در جریان انتخابات ۹۲ ائتلاف ۱+۲ شکل گرفت،‌ که برخی ها معتقدند شما به نفع قالیباف مانند حداد عادل کناره‌گیری نکردید، حقیقت ماجرای این ائتلاف چیست؟

در اسفند ماه سال ۹۱ در جلسه ای که نمایندگان سازمان تبلیغات اسلامی (روحانیون) حضور داشتند، یکی از روحانیونی که وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی بود از بنده سوال کرد، اگر جامعه روحانیت و جامعه مدرسین تصمیمی را برای کاندیدای مورد نظر ریاست جمهوری بگیرند، شما چه کار خواهید کرد؟،‌ از میان ۳ نفری که حضور داشتیم (محمد باقر قالیباف، غلامعلی حداد عادل، علی اکبر ولایتی) بنده تبعیت خود را اعلام کردم و همجنین در جلسات بین خودمان به صراحت اعلام کردم که هر تصمیمی که جامعه روحانیت و جامعه مدرسین بگیرد،‌ تابع آن می‌شوم. این نظر را فقط بنده داشتم. پس از آن جامعه مدرسین رای داد و بصورت مکتوب با امضای آیت‌الله یزدی کاندیدای جامعه مدرسین بنده اعلام شدم.

در این میان آقای لاریجانی این اختیار را از بنده گرفت که اگر همه به نفع آقای قالیباف کنار رفتند بنده نیز کناره‌گیری کنم اما کسانی بودند که کناره‌گیری نکردند و عملا اگر بنده کناره‌گیری می‌کردم از سوی اصولگرایان حداقل دو کاندیدا وجود داشت البته بنده نیز برای کناره گیری نسبت به حضور یک نفر در انتخابات راضی بودم و عدم کناره گیری بعضی‌ها باعث شد از روند انتخابات کناره‌گیری نکنم.

آقای لاریجانی و یکی از علمای جامعه مدرسین اعلام کرد اگر دیگران را برای کناره‌گیری راضی کردید، کناره‌گیری ولایتی نیز در جیب بنده است البته برخی‌ها در این زمینه حرف‌های زیادی زده‌اند و بنده نیز عادت ندارم مجادله کنم و این موضوعی است که تاکنون در جمع خبرنگاران به صورت مشروح توضیح نداده‌ام.

*پیش بینی شما از انتخابات سال ۹۶ چیست؟

پیش‌بینی خیلی سخت است زیرا در حوزه داخلی پیش بینی کردن مشکل است و شاید برای من پیش‌بینی در زمینه سیاست خارجی آسان تر باشد.

*مواجهه دکتر ولایتی با مفهوم اعتدال چیست و آیا در میان جریان اصلاح طلب و اصولگرا این جریان را قبول دارید؟

اعتدال یک روش است و هدف نیست. بنده از همان ابتدا به این صفت شناخته شدم و همین مشخصه را دارم. ولایتی اصولگراست اما اهل تندروی نیست. چرا که فکر می کنم همه کسانی که به نظام معتقد هستند پایه و اساس اصولگرایی را دارند. چرا که اگر کسی بخواه براین اساس همه پایه و حداقلی اصولگرایی را قبول دارند، پس بنابراین همه به صورت مبنایی اصولگرایی را قبول دارند.

*ملاقات خصوصی پوتین با مقام معظم رهبری به چه صورت بود؟

این ملاقات که علاوه بر دیدار دو ساعته به صورت خصوصی انجام شد نشانگر عمق و اهمیت روابط ایران و روسیه است. پوتین قبل از اینکه در اجلاس شرکت کند به صورت مستقیم به دیدار مقام معظم رهبری رفتند. برای این جلسه رهبر معظم انقلاب و پوتین ارزش زیادی قائل بودند و زمان این ملاقات اهمیت آن را ثابت می کند. به یاد ندارم مقام معظم رهبری در دیدار با شخصیت‌های خارجی ملاقات دو ساعته داشته باشند و بعضا در جلسات حضور داشتند و بخش‌هایی از ملاقات‌ها اعلام می شد اما این ملاقات بدون تردید یکی از نقاط عطف سیاست خارجی در تاریخ انقلاب اسلامی بوده است چرا که ملاقاتی با این اهمیت در موضع سیاست خارجی اتفاق نیافتاده است.

این ملاقات تعیین کننده آینده سیاست خارجه جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود و مصداقی از نگاه به شرق مقام معظم رهبری است.

چرا که در ابتدای سفر به روسیه اعلام کردم این سفر در امتداد نگاه به شرق مقام معظم رهبری است و همچنین توسعه روابط استراتژیک با روسیه به حساب می آید.

ما به جز چین و روسیه با کشور دیگری روابط استراتژیک نداریم چرا که مقام معظم رهبری براساس قانون اساسی روابط استراتژیک را تعیین می‌کند، با هیچ کشور دیگری در این سطح روابط نداریم .

رهبر معظم انقلاب ،رئیس جمهور چین، رئیس جمهور روسیه معتقدند به روابط استراتژیک معتقد هستند،‌ نظر مقام معظم رهبری ایجاد تحول اساسی در دید سنتی حاکم بر ایران است. چرا که از ۲۰۰ سال قبل نگاه غرب‌گرا در امت قاجار و پهلوی بوده است که موجب بسیاری از گرفتاری‌ها برای ایران شده است و با استقلال واقعی مغایرت دارد و نگاه مورد نظر مقام معظم رهبری نگاه به شرق است .

معظم له معتقدند که به سمت کشورهای مهم آسیایی (ژاپن، هند، روسیه و چین) حرکت کنیم که پایه بسیار مهمی برای روابط خارجی ایران خواهد شد و انشاالله تحولی در روابط خارجی ایجاد خواهد کرد که شکل بی جهت جاافتاده و عادت داده شده به غرب تغییر یابد. پس از جنگ جهانی اول نگاه حکومت پهلوی اول و دوم و اواخر قاجار به غرب بود و این یک سنت در میان تکنوترات‌های ما شد البته روابط فرهنگی و علمی مزید بر علت شد و این در دراز مدت مخل استقلالی است که پایه اقتدار ما به حساب می‌آید.

*چرا چین وارد روابط استراتژیک با ایران شد؟

چین نمی‌خواهد در منطقه ما حضور نداشته باشد زیرا حدود ۶۵ درصد منابع شناخته شده انرژی فسیلی دنیا در این منطقه قرار دارد و چین کشوری رو به توسعه و بیشترین احتیاج را به مجموعه نفت و گاز دارد که ایران به لحاظ مجموع نفت و گاز در دنیا اول است و همچنین ایران تنها کشور مستقل و مقتدر منطقه محسوب می‌شود البته نمی‌گویم دیگر کشورها در منطقه مستقل نیستند اما بعضا وابسته هستند و وابستگی خود را پنهان نمی‌کنند از این رو تعهداتی را متقبل شدند مثلا کشوری که عضو ناتو است نمی‌تواند با کشور دیگری روابط استراتژیک برقرار کند.

ایران در منطقه کشوری مقتدر، ‌مستقل و صاحب انرژی است از این رو چین تمایل دارد روابط استراتژیک با ایران برقرار کند، اگر چین قصد برقراری روابط استراتژیک با عربستان و یا با کشور دیگری داشته باشد آنها راضی نخواهند شد زیرا به جای دیگری وابسته هستند که تخطی از روابطشان موجب در خطر قرار گرفتن حکومتشان می‌شود. ما کشوری هستیم که به راحتی تصمیماتمان را بصورت مستقل می‌گیریم و چین می‌خواهد در منطقه حضور داشته باشد و همچنین به هر کشوری نمی‌تواند ورود پیدا کند چراکه باید امید داشته باشد که از سرمایه‌گذاری خود در دراز مدت می‌تواند بهره ببرد.

به کدام کشورها در منطقه می‌تواند امید داشته باشد که امروز با سرمایه‌گذاری در حد کلان با عوض شدن حکومت آن کشور فضای سرمایه‌گذاری تغییر نکند، تمامی این موارد موجب شده که چین صاحب روابط استراتژیک با ایران شود.

مهمترین معبر چین جاده ابریشم است که می‌توان این جاده را نخ حیات آینده چین در روابط با دنیا دانست، این جاده از ایران می‌گذرد و اولین قطار به عنوان نمادین از ایران عبور کرد و ایجاد روابط استراتژیک میان ایران و چین کاملا منطقی است.

* آیا برجام تاثیری در معیشت مردم خواهد داشت؟

برجام قراردادی است که ما انرژی هسته‌ای را در حدی که موفق با داشتن آن شده‌ایم، نگه خواهیم داشت همچنین برجام به محاصره اقتصادی پایان خواهد داد،‌ممکن است کسی تصور کند که برجام می‌توانست بهتر از این باشد اما همه تلاش کردند و در پایان این نتیجه به دست آمد.

امیدواریم مردم در زندگی‌شان نتایج برجام را حس کنند البته این موضوعی نیست که امروز برجام بدست آمد، فردا همه مسائل و مشکلات حل و فصل شود چرا که فشارهای اقتصادی و سیاسی به مرور زمان شکل گرفته است و همچنین مراقبت از اجرای برجام تضمین کننده است و اگر خوب مراقبت شود مردم در زنگیشان تاثیر آن را احساس خواهند کرد.

*نظرتان در رابطه با محمد جواد ظریف چیست؟

محمد جواد ظریف دوست بنده است و بیش از ۳۰ سال قبل همکار ما بود. زمانی که بنده برای شرکت در اجلاس سازمان ملل به آمریکا سفر کرده بودم ،‌ ظریف در آمریکا دانشجو بود و بعنوان یکی از اعضای برجسته انجمن اسلامی دانشجویی مقیم آمریکا با بنده ملاقات کرد.

در ابتدا ظریف کارمند محلی شد اما پس از گذراندن دکتری به وی کمک کردم تا دوره نظام وظیفه خود را در سازمان ملل بگذراند زیرا جایی بود که وجودش بعنوان یک کارشناس برجسته موثر بود.

ظریف با استعداد، معتقد به نظام و توانمندی لازم را دارا هستند و همچنین وی ۳۰ سال پشتوانه کارشناسی در حوزه بین‌الملل را در کارنامه خود به ثبت رسانده است که این موضوع باعث شده که ما کمتر کسی را شبیه ظریف در حوزه بین الملل داشته باشیم. هر زمانیکه محمد جواد ظریف متوجه شد که نظر مقام معظم رهبری به صراحت چیست، آن را اجرا کرده و می کند.